Mistrz Świętej Sprawiedliwości na Karpackich Szlakach Beskidników; Biecz-Bardejów

Beneficjent: Gmina Biecz

Partner słowacki: Miasto Bardejov

Okres realizacji: 01.03.2020 – 31.01.2022

Zrealizowana wartość projektu: 62 003,26 €, w tym dofinansowanie z EFRR: 52 702,78 €

Na bieckim rynku, przed ratuszem, zainstalowana została historyczna sylwetka kata. Ponad dwumetrowa postać, wsparta na mieczu z twarzą zakrytą kapturem stanowi dodatkową atrakcję dla miasta znanego dzięki Mistrzowi Świętej Sprawiedliwości. Należy pamiętać, że Biecz był bardzo ważnym ośrodkiem sądowniczym w którym zlokalizowane było sądownictwo  grodzkie i ziemskie oraz sądownictwo wyższego prawa magdeburskiego. W XIV wieku  w województwie krakowskim tylko Kraków, Sącz i Biecz posiadały prawo skazywania i wykonywania wyroków śmierci. Z tego tytułu miasto zatrudniało kata, który wykonywał liczne wyroki nie tylko w Bieczu, ale także  okolicznych miastach. Cała historia związana z Mistrzem Świętej Sprawiedliwości nie jest jedynie chwytem marketingowym, a częścią ważnego dziedzictwa dotyczącego miasta Biecz. Słabo wykorzystana dotąd historia związana z tym tematem, która identyfikowana jest z Bieczem w końcu będzie mogła zaistnieć w kontekście oferty turystycznej, promocji miasta i edukacji.

Główne działania zrealizowane w ramach projektu:

• Wykonanie ekspozycji muzealnej „Turmy Ratuszowej” w Bieczu z eksponatami i rekwizytami związanymi z funkcjonowaniem wymiaru sprawiedliwości w wiekach średnich. Ekspozycja została wykonana w podziemiach ratusza: salka przy wejściu, cela kobieca, korytarz i główna sala tortur. Na ekspozycje składają się: chorągwie, sylwetki (manekiny) w kobiecych i męskich strojach historycznych z okresu XVI/XVII w, wyposażenie cel więziennych oraz narzędzia tortur. Wykonana została przestrzenna, multimedialna ekspozycja wizualna – nagranie audiodeskrypcji dźwiękowej. Wydana została również publikacja popularno-naukowa nawiązująca do ekspozycji muzealnej pt. „Tam do kata na Szlakach Mistrza Świętej Sprawiedliwości”. Publikacja odnosi się do Biecza, Bardejowa, ich okolic, historii beskidników, katów i wymiaru sprawiedliwości w wiekach średnich i nie tylko.
• Wykonanie i zainstalowanie w przestrzeni historycznej sylwetki Kata przed Turmą Ratusza Bieckiego. Uzupełniona została historyczna przestrzeń miasta w wizerunek kata bieckiego, który był i jest nieodłącznie związany z Bieczem. Sylwetka kata nie jest jego pomnikiem, jest to element wizualny uzupełniający przestrzeń historyczną średniowiecznego miasteczka, w którym w minionych wiekach postać kata była z nim związana. Sylwetka kata przed jego oryginalną turmą jest nieodłącznym elementem wizerunkowym miejsca, zwiększającym atrakcyjność przestrzeni historycznej rynku w okolicach ratusza. Rzeźba wykonana została z metalu na wysokim poziomie artystycznym z uwzględnieniem walorów historycznych.
• Wykonanie wyposażenia oraz aktywność grupy rekonstrukcyjnej „Kat Jurek z Biecza i beskidnicy”. Powstająca grupa rekonstrukcyjna wyposażona została w stroje i rekwizyty charakterystyczne dla epoki, które są atrakcją wspólnego dziedzictwa pogranicza polsko słowackiego. Zaprojektowano i uszyto stroje historyczne wraz z wyposażeniem z okresu średniowiecza dla 6 osób w tym dla: kata oraz jego dwóch pomocników, trzech beskidników. Wykonany został "mobilny" pręgierz na podstawie oraz wóz do zaprzęgu konnego, używany w minionym czasie. Zorganizowana również została konferencja popularno-naukowa „Biecka Szkoła Katów – fakty i legendy” w nawiązaniu do historii systemu sprawiedliwości. Była ona podsumowaniem realizowanego projektu. W konferencji wzięło udział 60 uczestników.
• Organizacja i realizacja udziału grup rekonstrukcyjnych w wydarzeniach związanych z historią katów i beskidników w Bardejowie. Po stronie słowackiej odbyły się 2 dwudniowe imprezy: Jarmark Bardejowski oraz Święto Rolanda na Placu Ratuszowym w Bardejowie. Oba wydarzenia uwypukliły średniowiecze, które było wówczas podobne w obu miastach - Bieczu i Bardejowie. W organizowanych imprezach kulturalnych uczestniczyły grupy historyczne „Kat Jurek z Biecza i Beskidnikowa” składające się z 13 osób z Biecza oraz „Średniowieczni bandyci” w liczbie 20 osób z Bojnic. Wydany został również folder pt. „Mistrz Świętej Sprawiedliwości na karpackich szlakach beskidników Biecz – Bardejów”, dotyczący średniowiecznej historii stosowania prawa związanego z katem Biecza i Bardejowa oraz działań beskidników z uwzględnieniem promocji miast i wpływu na wzmocnienie atrakcji przyszłego produktu turystycznego.

Zachęcamy do obejrzenia materiału wyemitowanego na antenie TVN24 o zrealizowanym projekcie https://fakty.tvn24.pl/fakty-po-poludniu,96/biecz-posag-kata-ma-stanac-w-miescie-skad-ten-pomysl,1005904.html